Η ιστορία του Νίπερ

H ιστορία του Νίπερ

Επιμέλεια: Θανάσης Συλιβός

(Μετρονόμος, τεύχος 1)

Όλοι μας θα έχουμε προσέξει σε ετικέτες ή εξώφυλλα δίσκων το εμπορικό σήμα της His Master’s Voice: Τον άσπρο σκύλο που κοιτά με περιέργεια το χωνί ενός γραμμοφώνου. Δεν πρόκειται για μια τυχαία εικόνα αλλά για ένα υπαρκτό γεγονός. Ο σκύλος ράτσας φοξ τεριέ, γεννήθηκε το 1884 στο Μπρίστολ και το αφεντικό του o Mάρκ Χέρνι Μπάροντ του έδωσε το όνομα Νίπερ, αφού από κουτάβι είχε τη συνήθεια να δαγκώνει τη γάμπα κάθε επισκέπτη του. Το 1887 όταν πέθανε ο Μ.Χ. Μπάροντ τη φροντίδα του σκύλου ανέλαβε ο αδελφός του, ο ζωγράφος Φράνσις Μπάροντ (1856-1924) που τον μετέφερε στο Λίβερπουλ. Εκεί ο Νίπερ εντυπωσιάζεται από ένα κυλινδρικό γραμμόφωνο που υπήρχε στο σπίτι και στέκεται ώρες, μπροστά του προσπαθώντας να καταλάβει πως γίνεται και ένα χωνί έχει ανθρώπινη φωνή. Η σκηνή αυτή αποτυπώνεται στο μυαλό του Μπάροντ και τρία χρόνια μετά το θάνατο του σκύλου (Σεπτέμβριος 1895) τη μεταφέρει στο μουσαμά. Αρχικά τον πίνακα, διαστάσεων 36χ28 ιντσών, ο δημιουργός του ονομάζει Ο σκύλος που κοιτάει και ακούει ένα φωνόγραφο και αργότερα His Master’s Voice (Η φωνή του κυρίου του). Μάταια προσπαθεί να τον εκθέσει στη Βασιλική Ακαδημία ή να τον πουλήσει σε κάποιο περιοδικό ή δισκογραφική εταιρία, αφού όλοι του απαντούν: «Οι σκύλοι δεν ακούν γραμμόφωνο» ή «Κανείς δεν πρόκειται να καταλάβει τι κάνει ο σκύλος». Στην προσπάθειά του να βρει αγοραστή και με την προτροπή ενός φίλου του αποφασίζει να αλλάξει το χρώμα του χωνιού από μαύρο σε χρυσό, κάνοντας τη ζωγραφιά πιο εντυπωσιακή. Έτσι το καλοκαίρι του 1899 επισκέπτεται τα γραφεία της εταιρείας GRAMOPHONE ζητώντας να του δανίσουν ένα χωνί φωνογράφου. Όταν βλέπει τον πίνακα ο γενικός διευθυντής της εταιρίας, Ουίλιαμ Μπάρι Όουενν, ρωτά τον Μπάροντ αν είναι για πούλημα και αν μπορεί να αντικαταστήσει το γραμμόφωνο με ένα απ’ αυτά που κατασκευάζει η επιχείρησή του. Ο Μπάροντ δέχεται και η GRAMOPHONE του δίνει 50 λίρες για την αξία του πίνακα και άλλα τόσα για τα δικαιώματα εκμετάλλευσης. Η τελική συμφωνία υπογράφεται τον Οκτώβριο του 1899. Ο Μπάροντ μέχρι το θάνατό του ζωγραφίζει 24 αντίγραφα του αρχικού πίνακα, ενώ την παράδοση συνέχισαν και άλλοι ομότενοί του. Υπολογίζεται ότι από το 1900 μέχρι σήμερα έχουν φιλοτεχνηθεί 5.000 αντίγραφα του αρχικού έργου. Έτσι, ο Νίπερ έγινε από τους πιο δημοφιλής σκύλους στον κόσμο και συγχρόνως το πιο ιστορικό και εμπορικό σήμα του 20ου αιώνα.

Τα στοιχεία είναι από το βιβλίο του Ηλία Βολιότη - Καπετανάκη «ΑΔΕΣΠΩΤΕΣ ΜΕΛΩΔΙΕΣ - Η δισκογραφία και άλλα μαγικά του λαϊκού μας τραγουδιού» (εκδ. «ΝΕΑ ΣΥΝΟΡΑ» - Α.Α. ΛΙΒΑΝΗ, 1999)